فلومترهای هوای فشرده با اندازه‌گیری حجم یا جرم هوای عبوری در واحد زمان (معمولاً بر حسب مترمکعب بر دقیقه (m³/min) یا لیتر بر دقیقه (L/min)) کار می‌کنند. این اندازه‌گیری‌ها به دو روش اصلی انجام می‌شود:

  1. اندازه‌گیری حجمی (Volumetric): میزان حجم هوای عبوری در واحد زمان.
  2. اندازه‌گیری جرمی (Mass Flow): میزان جرم هوای عبوری با در نظر گرفتن دما و فشار.

مزایای استفاده از فلومترهای هوای فشرده:

  • بهینه‌سازی مصرف انرژی: شناسایی نشتی‌ها و کاهش تلفات هوای فشرده.
  • کنترل فرآیند: اطمینان از تأمین هوای کافی برای تجهیزات.
  • کاهش هزینه‌ها: جلوگیری از مصرف اضافی و افزایش عمر دستگاه‌ها.
  • پایش مستمر: امکان نظارت بر عملکرد سیستم با استفاده از خروجی‌های دیجیتال.

کاربردهای فلومترهای هوای فشرده:

  • صنایع تولیدی: نظیر خودروسازی، فلزکاری و تولید پلاستیک برای کنترل هوای ابزارهای پنوماتیک
  • صنایع غذایی و دارویی: جهت اطمینان از کیفیت هوای مورد استفاده در فرآیندهای تولید
  • سیستم‌های هوای فشرده مرکزی: برای مانیتورینگ مصرف و شناسایی نشتی‌ها 
  • بیمارستان‌ها و تجهیزات پزشکی: در سیستم‌های هوای پزشکی و دستگاه‌های تنفسی 
  • صنایع نفت و گاز: برای اندازه‌گیری هوای مورد استفاده در سیستم‌های کنترل و ایمنی 

انواع فلومترهای هوای فشرده:

1. فلومترهای توربینی (Turbine Flow Meters) :

فلومتر توربینی (Turbine Flow Meter) نوعی جریان سنج دقیق و قابل اعتماد است که در جهت مسیر سیال نصب شده و قادر به اندازه گیری دبی مایعات و گاز ها می باشد. در دستگاه پره ای به نام روتور وجود دارد که با عبور سیال به دور خود می چرخد. هر چه سرعت جریان سیال عبوری افزایش یابد روتور با سرعت بیشتری می چرخد. اندازه گیری سرعت چرخش روتور دبی حجمی جریان را تعیین خواهد کرد.

  • مزایا: دقت بالا، پاسخ سریع، مناسب برای دبی‌های متوسط تا زیاد
  • معایب: حساسیت به آلودگی هوا و نیاز به نگهداری دوره‌ای.

2. فلومتر ورتکس (Vortex Flow Meters) :

فلومتر ورتکس (Vortex Flow Meter) با قرار دادن یک مانع در مسیر جریان، گردابه‌هایی ایجاد می‌کند که فرکانس تشکیل آن‌ها مستقیماً با سرعت جریان سیال مرتبط است. این دستگاه با استفاده از سنسورهای پیزوالکتریک یا خازنی، فرکانس گردابه‌ها را اندازه‌گیری و به دبی جریان تبدیل می‌کند. از مزایای آن می‌توان به دوام بالا، عدم وجود قطعات متحرک و نیاز کم به تعمیرات اشاره کرد. این فلومتر برای سیالات تمیز مانند هوای فشرده ایده‌آل است، اما در جریان‌های کم یا سیالات ویسکوز دقت کمتری دارد. 

  • مزایا: بدون قطعه متحرک (کم‌نیاز به تعمیر)، مقاوم در برابر دما و فشار بالا.
  • معایب: دقت کمتر در جریان‌های کم، حساس به لرزش‌های خارجی.

3. فلومتر حرارتی (Thermal Mass Flow Meter)

فلومتر هوای فشرده حرارتی (Thermal Mass Flow Meter) با اندازه‌گیری میزان انتقال حرارت بین سنسور و جریان هوا کار می‌کند. این دستگاه دارای دو سنسور دماست که یکی گرم می‌شود و دیگری دمای پایه را اندازه می‌گیرد؛ اختلاف دمای بین آن‌ها مستقیماً با دبی جرمی هوا مرتبط است. از مزایای کلیدی آن می‌توان به دقت بالا، اندازه‌گیری مستقیم جریان جرمی (بدون نیاز به تصحیح دما/فشار) و پاسخ سریع اشاره کرد. این فلومتر برای سیستم‌های هوای فشرده کم‌مصرف، آزمایشگاه‌ها و صنایع نیمه‌هادی ایده‌آل است، اما در محیط‌های آلوده یا جریان‌های متلاطم دقت کمتری دارد. با توجه به طراحی بدون قطعه متحرک، نیاز به تعمیر و نگهداری آن بسیار کم است.

  • مزایا: دقت بالا، عدم نیاز به فشار یا دمای ثابت، مناسب برای دبیهای کم.
  • معایب: قیمت بالا، حساس به تغییرات در ترکیب گاز.

4. فلومترهای اولتراسونیک (Ultrasonic Flow Meters)

فلومتر اولتراسونیک هوای فشرده از امواج صوتی برای اندازهگیری دبی جریان استفاده میکند. این فلومترها معمولاً به دو صورت Transit-Time (زمان عبور) و Doppler کار میکنند. در روش Transit-Time، اختلاف زمان عبور امواج در جهت و خلاف جهت جریان، سرعت هوا را مشخص میکند. این فلومترها بدون تماس با سیال کار میکنند، بنابراین افت فشار ایجاد نمیشود. قابلیت نصب روی لوله های بزرگ را دارد.

  • مزایا: بدون ایجاد افت فشار، مناسب برای لوله های بزرگ، قابلیت نصب بیرونی (Clamp-on).
  • معایب: قیمت بالا، نیاز به کالیبراسیون دقیق

5. فلومترهای دیفرانسیلی (Differential Pressure Flow Meters)

فلومتر هوای فشرده نوع اختلاف فشار (DP Flow Meter) با ایجاد یک مانع (مثل اوریفیس، ونتوری یا نازل) در مسیر جریان، اختلاف فشار قبل و بعد مانع را اندازه می‌گیرد. طبق معادله برنولی، این اختلاف فشار مستقیماً به دبی جریان مرتبط است. این فلومترها ارزان، ساده و قابل اعتماد هستند، اما به جبران‌سازی دما و فشار نیاز دارند. از معایب آنها افت فشار اضافی و دقت محدود در دبی‌های پایین است. بیشتر در صنایع فرآیندی و هوای فشرده کاربرد دارند.


هنگام انتخاب فلومتر مناسب می بایست به نکات زیر توجه داشته باشید:

  • دامنه دبی (Flow Range): باید متناسب با نیاز سیستم باشد.
  • دقت اندازهگیری: برای کاربردهای حساس، دقت بالا ضروری است.
  • فشار و دمای کاری: فلومتر باید در محدوده فشار و دمای سیستم کار کند.
  • نصب و نگهداری: برخی فلومترها نیاز به کالیبراسیون یا تعمیرات دوره ای دارند.

برند CS instruments آلمان یکی از برندهای مطرح اروپایی است که از سال 2003 تولید کننده انواع فلومترهای هوای فشرده می باشد و شرکت مرکز خدمات مهندسی جنوب ارائه دهنده محصولات این شرکت در ایران است که برای اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان فنی این شرکت تماس حاصل فرمایید. 

فلومتر
CS instruments VA521

فلومتر
CS instruments VX570

فلومتر
CS instruments VA520

فلومتر
CS instruments VD500

فلومتر
 CS instruments VA500